Table of Contents
Yeni Başlayanlar için Fotoğrafta Alan Derinliği Nedir ve Nasıl Yapılır
Alan derinliği (Dof) terimini duymuş olabilirsiniz fakat fotoğrafçılıkta yeniyseniz eğer henüz Dof’in fotoğraflarınızı nasıl geliştirdiğinden haberiniz yoktur. Alan derinliğinin basit bir açıklaması; odakta beliren fotoğraf içerisinde kabul edilen netlik bölgesidir. Her fotoğrafta, resminizin karşısında belirli bir alan bulunur ve öznenin arkasında da odak noktası belirir.
Bu alan fotoğraftan fotoğrafa değişmektedir. Bazı fotoğraflarda oldukça küçük, sığ alan derinliği olarak adlandırılan odak noktaları bulunabilir. Diğerleriyse, oldukça geniş net alan derinliği olarak adlandırılan odak noktalarına sahip olabilir. Diyafram aralığı(f-stop), özneden kameraya olan uzaklık ve kameranızdaki lensin odak uzunluğu, fotoğraflarınızdaki net alan (DOF) derinliğini ayarlayan üç önemli faktördür. Burada, alan derinliği hakkında yaygın bazı diğer açıklamalar ve cevaplar bulunmaktadır.
Diyafram aralığı alan derinliğini nasıl kontrol eder?
Diyafram aralığı, lensten kamera sensörlerine giden ışık erişimi anlamına gelmektedir. Diyafram aralığı (deliğin çapı aracılığıyla kameraya giren ışık), lense giren ışığın miktarını kontrol eder. Çekim yaparken; alan derinliği kontrolü için en basit yol diyafram aralığının kullanımıdır.
Geniş Diyafram Aralığı = Küçük F-Değeri = (küçük) Sığ Alan Derinliği
Küçük Diyafram Aralığı = Geniş F-Değeri = (geniş) Net Alan Derinliği
F değerinin azaldıkça alan (DOF) derinliğinin küçülmesi; bu basit kavramın hatırlanmasını kolaylaştırabilir. F değerinin artmasıyla beraber alan derinliğinin genişlemesi de aynı şekilde olmaktadır. Örneğin, f/2,8 değerinin kullanılması oldukça sığ bir alan derinliği oluştururken; f/11 değerinin kullanımı daha net bir diyafram aralığı oluşturur.
Bir fotoğraf 250. saniyede f/5,0’de çekilmiş ise oldukça sığ bir alan derinliği ile sonuçlanır. Bundan dolayı arka plan odaktan çıkar ve öznenin ortaya çıkmasına izin verir. Başka bir fotoğraf ise saniyenin 1/5’inde f/32’de çekilmiş ise net alan derinliği ve keskin bir arka plan oluşturur.
Mesafe Alan Derinliğini Nasıl Kontrol Eder?
Öznenin kameraya daha fazla yakınlığı, daha çok sığ alan derinliği oluşturur. Sonuç olarak, özneden uzaklaşmak alan derinliğini daha çok netleştirecektir.
Lensin Odak Uzaklığı Alan (DOF) Derinliğini Nasıl Kontrol Eder?
Odak uzaklığı, lensin uzaktaki bir nesneyi büyütme özelliği anlamına gelmektedir. Karmaşık olabilir fakat basit cevabı; odak uzaklığını daha uzağa kurmanın daha sığ bir alan derinliğine yol açmasıdır. Örneğin, Özneniz 10 metre (33 ayak) uzaklıktadır ve 7,2mm (23,6 ayak) toplam diyafram aralığı(Dof) için 50mm’de f/4 odak uzaklığı kullanarak, alan derinliğiniz 7,5-14,7 metre (24,6-48 ayak) arasında elde edilebilir. 1,7 metre (5,7) toplam diyafram aralığı için aynı alandan 100mm yakınlaştırma yapıyorsanız eğer alan derinliği 9,2-10,9 (30,1-35,8) arasında değişmektedir. Fakat 100mmlik lens kullanarak özneden 20m (66’) uzaklaşıyorsanız yaklaşık olarak; 10 metrede, bir 50mmlik lens kullanmaya eş değer olabilir.
Bu uzun yeşillik içinde saklanan kuğunun fotoğrafı 300mm odak uzunluklu lens ile yaklaşık olarak 5m (16’)’den çekilmiştir. Bu odak uzunluğu ve uzaklığı birleşimi yaklaşık olarak 5cmlik (2’’) bir alan derinliği oluşturmuştur.
Farz edelim ki tek bir odak noktam var ve çekim yaptım veya bu ayarları nasıl değiştireceğimi bilmiyorum, o zaman ne yapmalıyım?
Hem odak hem de kamera çekimi için alan (DOF) derinliğini kontrol etmenizi sağlayan çeşitli yöntemler vardır. Sahne modu menüsünde, portreler için insan kafası sembolünü ayarını bulun. Bu size kısıtlı bir alan derinliğini verecektir. Ayrıca aynı menüde, manzaralar için bulunan net alan (DOF) derinliğini verecek olan dağ sembolü ayarını bulunur.
DSLR’da yeniyseniz eğer alan (DOF) derinliği kontrolü, kullanımı ve otomatik çekim için bazı basit yöntemler bulunmaktadır. Diyafram öncelikli modunu seçerek istenilen alan (DOF) derinliğini elde etmek için diyaframı ayarlayabilir ve kamera da otomatik olarak deklanşör hızını ayarlayabilir.
Her Durum İçin Kesin Alan (DOF) Derinliğini Ayarlayabilir Miyim?
Evet, fakat diyafram ayarının değişimi deklanşör hızını etkiler ve bu sonuç fotoğrafın gerekliliğini karşılamayabilir. Örneğin, diyafram ölçüsünü düşürerek alan (DOF) derinliğini artırmak istiyorsanız eğer; fotoğrafın bulanıklaşmasına sebep olan deklanşör hızınızı da artırmanız gerekmektedir. Bütün bu ayarların beraber nasıl çalıştığını anlamanız alan (DOF) derinliği üzerindeki kontrolünüzü artıracaktır.
(DOF) Odak Noktasının Karşısına ve Arkasına Eşit Şekilde Mi Dağılmıştır?
Hayır, aslında genellikle yaklaşık olarak 1/3’ü odak noktasının karşısında ve 2/3’ü de ardındadır; ancak odak mesafesi arttıkça daha eşit bir hal almaktadır.
(DOF) Fotoğraflarımı Nasıl Geliştirecektir?
Alan (DOF) derinliğini yönetmek senin kullanımındaki en önemli araçlardan biridir çünkü mükemmel çekimi elde edebilmek için sık net fotoğraflara sahip olmak en önemli faktörlerden biridir. Fotoğrafın istenilen parçalarının nasıl düzeltileceğini bilmek ve odaktan çıkarılması istenilen parçaların nasıl yapılacağını bilmek mükemmel fotoğraflar elde etmek için harika bir artistik araçtır.
Çekimleriniz için doğru alan (DOF) derinliğini ayarlamak her şeyi değiştirebilir.
Sığ Alan Derinliğini Ne Zaman Kullanmam Gerekir?
Sığ alan derinliğini kullanmak, öznenin arka plandan ayrılarak göze çarpması ve mükemmel bir portre fotoğrafı elde edilmesi için oldukça iyi bir yöntemdir. Ayrıca sığ alan (DOF) derinliği, etrafındakiler arasından sıyrılarak göze çarpması istenilen vahşi yaşam fotoğrafları için de kullanışlı olabilir. Ayrıca bu yöntem, birçok vahşi yaşam fotoğrafçılığında düşük ışık şartlarında olduğundan dolayı ve diyafram ölçüsünün artırılmasıyla daha fazla ışık elde edilmesinden dolayı da kullanışlıdır. Sığ alan (DOF) derinliği ayrıca, dikkati üzerlerine çekmeleri için birçok kez atletleri arka plandan ayıran spor fotoğrafçılığında da oldukça etkilidir. Üstelik bunun sonucunda, olayı dondurmak için size yeterli deklanşör hızında yardımcı olacaktır.
30mm odak uzaklığında ve f/5,6’da çekilen bu fotoğraf oldukça sığ bir alan (DOF) derinliği oluşturmuştur. Bundan dolayı, odak noktasını öznenin gözünün üzerine ayarlamak oldukça önemlidir. Kuşun arka plandan nasıl çıktığına dikkat ediniz.
Net Alan (DOF) Derinliği Ne Zaman Kullanmalıyım?
Manzara fotoğrafçılığında, odak noktasına manzaranın olabildiğince büyük bir kısmını almak gereklidir. Geniş açılı lens ve küçük bir diyafram kullanarak; maksimum alan (DOF) derinliğini manzaranın odağına almak mümkündür.
Bu manzara f/16’da 50mm odak uzaklığı ile çekilmiştir. Odak noktası, her şeyi, odakta 4 metreden sonsuzluğa taşıyan 8 metrede ayarlanmıştır.
(DOF) Nasıl Belirlenir?
Kameran ve lenslerin için alan (DOF) derinliği çizelgeleri sağlayan birkaç çevrimiçi site bulunmaktadır. Üstelik siz alanda iken, akıllı telefon kullanıcıları için alan (DOF) derinliği hesaplayan birkaç uygulama bulunmaktadır. Birçok kamera, siz mercek aracılığı ile bakarken, ön izleme olanağı sağlayan, alan (DOF) derinliği ön izleme düğmesine sahiptir(Bu yüksek olasılıkla en kolay ve en az kullanılan yöntemdir.) .Siz mercek aracılığı ile bakarken; bu düğmeyi kullanmak fotoğrafınızın koyulaşmasına neden olabilir fakat endişelenmemek gerekir. Doğru poz ayarına sahip olduğunuz sürece fotoğrafınız düzgün olarak bulunacaktır.
Makro Fotoğrafçılıkta (DOF)
Alan (DOF) derinliği sık sık sığdır çünkü birçok makro fotoğraf düşük ışıkta ve daha uzun odak uzunluğunda oluşturulur. Lensinizi ışığa izin veren daha küçük bir diyaframla değiştiriniz. Ayrıca fotoğrafın düzgün olarak saklanması ve alan (DOF) derinliğini en üst düzeye çıkarılmasına imkân veren ISO’nun yükseltilmesi gerekli olabilir. Halen, birçok makro fotoğrafta bulunan alan (DOF) derinliğiniz önemsiz olabilir. Bu dar odakla beraber tripod(üç ayaklı sabitleyici) kullanımı gerekli olabilir çünkü en ufak bir kamera hareketiniz bile makro öznenizi alan (DOF) derinliğinden dışarıya çıkarabilir.
Bu 120mm makro, f/8’de olmasına rağmen halen oldukça sığ alan (DOF) derinliği gözükmektedir.
Bokeh Nedir?
Bokeh(boh-ke), Japonca bulanık anlamına gelen sözcükten gelmektedir. Bu etki, alan (DOF) derinliğinin ötesindeki, resminizin odak noktası dışında bulunan alandan türemiştir. Bokeh genel olarak, lens diyaframının şekillerinden dolayı oluşan hoş daire şekilleri anlamına gelmektedir. Genel olarak, diyafram sonuna kadar açık bir şekilde çekim yaparken oluşur, f/2,8 gibi; üstelik bokeh, ark plan yeterince uzaktaysa eğer küçük diyaframla da oluşabilir.
Bu fotoğrafta bokeh, alan (DOF) derinliğinin ardına düşen arka planın özneye olan mesafesinden dolayı oluşturulmuştur.
Fotoğrafta Alan (DOF) Derinliği Kontrolünü Özetlemek Gerekirse:
Artırmak;
- Diyaframınızı daraltınız (daha geniş f-değeri)
- Özneden daha uzak mesafeye gitmek
- Odak uzaklığını kısalt.
Azaltmak;
- Diyaframınızı genişletin (daha küçük f-değeri)
- Öznenin daha çok yakınına gidin
- Odak uzaklığını artırın/uzatın.
Bu değişimlerin fotoğrafçılığınızı yöneterek nasıl mükemmel bir şekilde geliştireceğine dikkat edin. Alan (DOF) derinliği hakkında herhangi bir sorunuz var mı? Lütfen sorularınızı ve yorumlarınızı paylaşınız.
Bokeh fotoğrafçılık ipuçları: yeni başlayanlara yönelik bir kılavuz : Canon Türkiye
Yeni başlayanlar için bokeh | fotoğrafçılık ipuçları – Nikon Türkiye
Yüksek Çözünürlüklü Fotoğraflar ve Fotoğraf Siteleri
Süper Ürün Fotoğrafı Çekimi Nasıl Yapılır 2022