Montessori okul öncesi ve anaokulu çocukları için en iyi eğitim yaklaşımını edinin. Çocuğunuzun sosyal ve akademik olarak büyümesine yardımcı olacak çok yönlü bir müfredat sunuyoruz.

Montessori Nedir?

Montessori, Maria Montessori tarafından geliştirilen bir eğitim türüdür.

Maria Montessori, 1870-1952 yılları arasında yaşamış, İtalya’nın ilk kadın doktoru, pedagog ve aynı zamanda antropoloji profesörüdür. 1899 yılında Roma’da, orthoprenic okulunda, zihinsel eksikliğin daha çok pedagojik bir problem olduğunu gördü ve 1907’de çocuk evi (casa dei Bambini) kurdu ve ilk kuramlarını geliştirdi. Burada, üç önemli noktayı keşfetti;

Çocuklar ilgilerini çeken aktivitelerde daha çok konsantrasyon sağlıyorlar ve bunları daha sık tekrar ediyorlar
Oyuncaklardan ziyade gerçek hayat materyallerini tercih ediyorlar ve etraflarının düzenli ve sessiz olmasını istiyorlar
Ödül ya da ceza olmadan, kendi hatalarını kendileri düzelterek ve ne ile oynayacaklarını kendileri seçerek daha iyi öğreniyorlar.

Montessori Eğitimi Nedir?

Montessori eğitimi, çocuk merkezli bir öğretme ve öğrenme yöntemidir. Doğal çevrenin, bireysel özgürlüğün ve kendi kendini düzenlemenin önemini vurgular.

Montessori eğitimi, çocukların kendi kendini yönetme ve kendi kendine öğretme yeteneğine sahip olduğu felsefi teorisine dayanmaktadır. Aynı zamanda çocukların bağımsızlığını ve yaratıcılığını geliştirirken doğal meraklarını da teşvik etmek için tasarlanmış bir müfredatı takip eder.

Montessori eğitim yaklaşımı, çocukların zekasını, sosyal becerilerini, fiziksel sağlığını ve duygusal esenliğini geliştirirken aynı zamanda gelişimlerini yaşa uygun bir şekilde desteklemedeki etkinliği nedeniyle birçok eğitimci tarafından övülmüştür.

Montessori eğitim sisteminin amacı, çocuklara yaparak yaşayarak öğrenme fırsatı sunmak ve doğal meraklarını geliştirmektir. Sistem 2-6 yaş arası çocuklar için tasarlanmıştır ve 20. yüzyılın başlarındaki konseptinden bu yana 100’den fazla ülkede yaygın olarak benimsenmiştir.

Montessori Eğitimi Çocuklara Ne Kazandırır?

Aslında bu soruya cevap vermek için anaokulu eğitiminden ne beklendiğini düşünmek gerekir. Gerçekten oturun ve düşünün, anaokulu eğitiminden ne bekliyorsunuz? Türkiye’deki gibi çocukların koştur koştur o branş dersinden çıkıp diğer branş dersine haftada otuz dakika girmesini mi? Sürekli öğretme çabasında olan bir kurum kültürü tarafından ezberciliğe yönlendirilmesini mi? Tüm sene çalışıp daha minicikken kırk yetişkin önünde sahneye çıkıp dans etmesini mi? Hiçbir fikri olmadan gezegen isimlerini ezberlemesini mi? Daha anlamadan somutlaştırmadan sayı saymayı öğrenmesini mi?

Bahar Erdem Beylikdüzü Anaokulları olarak biz bunların hiçbirisini önemsemiyoruz. Bizim önemsediğimiz şeyler bunların tam tersi,

Çocuğun kendini güvende hissetmesini önemsiyoruz.
Çocuğun öğretmeni ile bağ kurmasını önemsiyoruz.
Çocuğun kendini mutlu hissetmesini önemsiyoruz.
Çocuğun kendini özgürce ifade etmesini, hangi materyal ile oynamak istiyorsa kendi karar vermesini önemiyoruz.

Montessori eğitim sisteminin çocuğa pek çok faydası vardır. Bu faydaların çoğu da bilimsel çalışmalar sonucunda ortaya çıkmıştır. Bunlardan bazıları şunlardır:

Gelişmiş öz disiplin
Gelişmiş içsel motivasyon
Artan özgüven
Daha güçlü odaklanma yeteneği
Daha iyi hafıza tutma
Gelişmiş dil becerileri
Geliştirilmiş problem çözme becerileri

Montessori Materyalleri

Montessori materyallerinin genel özellikleri;

Basitten karmaşığa gider
Hata kontrol özelliği (control of error) vardır
Çalışma alanını izole eder (working mats)
Doğal maddelerden oluşur.
Montessori eğitiminde her şey somuttan soyuta gider. Çünkü soyut kavramları çocuğun anlama olasılığı yoktur. Matematikte de bu böyledir. Çocuklar sembollerden ziyade adetleri daha çabuk kavrarlar.

Montessori materyallerinin gösterimi;

Çocuk boyunda dolaplar vardır
Materyalin kullanılmadığını gören öğretmen onu kaldırır
Materyaller eksik olamaz, tam materyalle çalışan çocuk daha hızlı öğrenir.
Sadece tek set materyal gösterilir, böylece çocuk sabır göstermeyi öğrenir.

Montessori Duyusal Materyaller

Duyusal materyaller ya da duyu materyalleri, çocuklara yeni konuları ve kavramları etkileşimli bir şekilde tanıtmanın harika bir yoludur.

Duyusal materyaller, bir çocuğun duyularının gelişimini, onlara keşif, keşif ve öğrenme fırsatları sağlayarak teşvik etmek için tasarlanmıştır. Genellikle ahşap, kumaş, pamuk veya yün keçe veya doğal kauçuk lateks köpüğü gibi doğal malzemelerden yapılırlar. Bu malzemelerin renkleri, çocuğun yaş grubunun ihtiyaçlarına göre açık renklerden koyu renklere kadar değişmektedir.

Montessori sistemi içerisinde duyusal dediğimizde, görme, dokunma, duyma, koklama ve tatma duyularını kastederiz.

Duyusal aktiviteler neden önemlidir?

Erken dönemde çocuk tanıştığı için ileriki dönemdeki akademik hayatında önemli etkileri olacaktır.
Bir duygu üzerinden ilerdiği için konsantrasyonda gelişim olacaktır.
Aktiviteleri tekrar tekrar yapmak o duyusalı (görsel – işitsel vs.) geliştirecektir.
Çocuk kendisini eğitmeyi öğrenecek, kendisi yapmaya çalışacak ve bu öz disiplini geliştirecektir.
Düşünme, karşılaştırma vb. özelliklerini geliştirecektir

İyi bir Montessori anaokulunda tüm duyusal materyaller 3 yaş çocuğu için hazır olmalıdır. Pembe Kule, Kahverengi Merdiven, Kırmızı Çubuklar, Renk Tabletleri, Geometri Kutusu, Dokunma Kumaşları ve Tabletleri, Ağırlık Tabletleri, Gizem Çantası, Sesli Silindirler, Koku Şişeleri başlıca duyusal materyallerdir.

Montessori Matematik Materyalleri

3 Yaş çocuğu yavaş yavaş matematik materyallerine giriş yapabilir fakat asıl keşfetme süreci 4 yaş ile başlar. Mekik Kutusu, Kabartmalı Rakamlar ve Kırmızı Mavi Çubuklarla fark etmeden matematik öğrenmeye başlayan çocuk bir süre sonra Altın Boncuk materyali ile Büyük ve Küçük Rakam Kartlarını eşleştirmeye başlamıştır bile.

Matematik soyut bir kavramdır ve soyut bir kavramın 3-6 yaş çocuğuna anlatılarak öğretilmesi boşuna çabadır. Matematik somutlaştırılmadan öğretildiğinde ezbere dönüşür, akılda kalmaz ve bir faydası da olmaz.

Tam da bu yüzden Montessori okullarında tüm matematik müfredatı adetlerle sembolleri eşleştirmeye yöneliktir. 5 rakam olarak üç yaş çocuğuna çok bir şey ifade etmeyebilir ama beş kere alkış ya da beş adet mandal ifade eder.

Sayı boncukları ve Seguin tablaları ile rakam miktar eşleştirmeleri iyice pekişir.

Montessori Dil Materyalleri

Her harf için oluşturulan nesne kutuları ile kelimelerin ilk seslerini oyun oynayarak çocuk öğrenmeye başlar. Zaten okula başladığından beri etrafında olan flash kartlarla, nesnelerin yazılışlarını görsel olarak hafızasına fark etmeden alan Montessori çocuğu için, beş yaşında kelimelerin ilk, son ve hatta orta harflerini bulmak zor olmayacaktır.

Daha üç yaşından başlayarak yapılan metal kalıpları elle takip etme, olayları sıralama, masal saatleri, drama gösterileri ile çocuk aslında çok yönlü bir temel almış olur. Bundan sonrası ise ittirmeden, oyun oynayarak, şarkılar söyleyerek gelişmesini izlemeye devam etmek olacaktır.

Montessori Bilim Kültür Materyalleri ve Aktiviteleri

Montessori sisteminde bilim kültür kendi arasında coğrafya, tarih, zooloji, botanik ve bilim olarak ayrılır.

Burada önemli olan çocukların, dünyayı, evreni ve evrende yaşayan varlıkları ve döngüyü kavramasıdır. Kabartmalı Yer Küre, Kara ve Su Formları ile dünyayı anlamaya başlayan çocuk, doğum günleri ile dünyanın hareketini, seneyi, mevsimleri anlamaya başlar.

Tarihte ise aile ağacı yaratılır, günün zaman şeridi çizilir. Eskiden yaşamış ünlüler tanınır.

Zoolojide hayvanlar sınıflandırılır, botanikte bitkinin bölümleri tanınır ve tohum ekilir.

Bilim saatlerinde ise suyun kaldırma kuvveti, yoğunluk, hacimler, buharlaşma ve diğer konularda deneyler yapılır.

Burada amaç, çocuğun merakını körüklemektir, öğretmek değil. 5 yaşındaki bir çocuk suyun kaldırma kuvvetini bilmese de olur. Ama bu konuda ilgisi var ise ve o ilgiyi biz sıcak tutabiliyorsak, o zaman işimizi yapabiliyoruz diyebiliriz.

Hazırlanmış Montessori Ortamı

İyi hazırlanmış bir Montessori ortamının özellikleri;

Materyaller ilgi çekici, tam ve çalışma düzenindedir (sırasında)
Ortam çocuğun merakını cezbeder ve kendi kendine çalışmasına imkân sağlar.
Kendi deneyimi ile kendi hatasını düzeltme imkânı sunar.
Ortam, doğal ve gerçek hayat materyalleri ve aktiviteleri sunar
Çocuğu öğrenmek, kendi kendine oynamak için cesaretlendirir
Çocuk kendi kendine aktiviteleri yaptıkça, bağımsızlık ve kendine güven geliştirir.
Çocuk, sınıftaki materyaller ve arkadaşları ile güçlü ve pozitif bir ilişki geliştirir.

Montessori Öğretmen Manifestosu

Her şeye çocukların gözünden bakın
Fiziksel, ruhsal, mental ve duygusal olarak enerjik ve iyi olun
Çocuklardan istediğiniz davranışlar için model olun
Çocuklarla saygılı bir şekilde konuşun
Çocuk öğrenirken, materyal ile oynarken mümkün olduğunca az karışın
Çocuğun yaptığı işe saygı gösterin
Her çocuğun ayrı birer birey olduğunu unutmayın
Çocuklar okuldayken başka kişisel işlerinizle uğraşmayın
Esnek olun
En iyi öğretmenler gibi davranın (Çocuğun kişisel gelişimlerine göre materyal değişiklikleri vs. yapın)
Her gün için kendi planınızı hazırlayın
Eğer yeni bir Montessori öğretmeniyseniz çocuklara öğretmeden önce prezantasyonlarınızı hazırlayın
Kendi işinizi sürekli değerlendirin
Eğer yardıma ihtiyacınız varsa mutlaka yardım isteyin
Günceli takip edin.

Sunum ve Aktivite

Herhangi bir materyal ile çalışmadan önce Montessori öğretmeni önce bunu öğrenciye sunmalıdır. Bu iki kavrama biraz daha yakından bakalım.

Sunum Nedir?

Montessori sunumu öğretmenin adım adım aktiviteyi çocuğa gösterdiği uygulamadır. Sunum yaparken;

Fazla konuşmayın, materyallere odaklanın,
Sessiz ve hoş bir tonda konuşun,
Sunum alanında çocuğun dikkatini dağıtacak şeyleri kaldırın,
Çocuğu gerçeklerle doldurmak yerine ona ilham verin, çocuğa materyal seçeneği verin.

Aktivite Nedir?

Çocuğun, Montessori materyallerini kullanarak çalışması ve tamamlamasıdır. Öğretmen, aktiviteden önce sunum yaparak çocuğa materyalleri nasıl kullanması gerektiğini adım adım gösterir. Çocuk aktivitesini bitirdikten sonra öğretmen gerekirse buna ek yapabilir (extensions) bu da aktiviteyi daha kompleks hale getirir.

Çocuğu aktivite davet etmek? (Inviting child to activity)

Öğretmen bu aşamada, hoş ve sayılı bir ses tonu kullanır.

Daveti öyle bir şekilde yapar ki, aktivite çocuğun zaten ilgisini çekiyormuş gibi bir ortam oluşur.

Öğretmen çocuğa gülümser ve göz kontağı kurar.

Çember Zamanı

Çocuklar ve öğretmen çember oluşturur (gün başında ve gün sonunda). Çember zamanında şarkı söylenir ve belirli bir konu üzerinde konuşulur.

Çember zamanı bittiğinde, öğretmen tek tek çocukları materyalleri ile oynamaya yönlendirir, nedeni de toplu kalkış sınıfta düzensizliğe sebep olur.

Çocuk çember zamanına katılmak istemez ise birkaç nedeni olabilir. Diğerleri ile çok yakın oturmak istemiyor olabilir ya da karmaşık geliyor olabilir. Öğretmen daha basit ve çocuğun ilgisini çeken konularla onu yavaş yavaş çember zamanına katar.

Geleneksel Eğitim Sistemi ile Montessori Farkları

Montessori eğitiminde öğretmen yoktur. «Directress» vardır. Yani öğretmen aslında ilham veren, yönlendiren, potansiyeli ortaya çıkarandır, ders veren zorla öğreten değildir.

1900’lerde Casa dei Bambini başarısı ile ilgili bir çalışma yapılır. Bu başarının en önemli faktörleri ise;

Çocuklara saygılı davranmak
Çocukların kendi ilgilerini çekecek materyallerle istediği kadar oynama fırsatı vermek
Materyalleri, spesific öğrenme amaçlarına göre tasarlamak

Gelişim Evreleri

Dr. Montessori’ye göre eğitim öğretim yaşı 3 veya daha erken olmalı. Nedeni ise Emici Zihin (İngilizcesi ile Absorbent Mind).

0-6 yaş periyodu, insanın hayatında en çok öğrendiği yaş periyodudur.

Montessori’ye göre üç şekilde bilgi edinilir;

Conscious Mind: Bilinçlidir, tercih yapar, başarıdan hoşlanır.

Subconscious Mind: 0-3 yaş arası motor becerileri ve diğer gelişim. Sonraki akademik süreçler için baz oluşturur.

Unconscious Mind: Farkında olmadan öğrenmek

Çocuklar taklit ile öğrenir bu yüzden Montessori felsefesinde, öğretmenler çocuklara davranışları ile model olurlar.

Montessori Programı Gelişim Evrelerinde Nasıl Kendini Gösterir?

Çocuğun doğal ihtiyaçlarını ve eğilimlerini dikkate alır.
Davranışı anlamaya ve geliştirmeye yönelir, değiştirmeye değil.
Erken yaşlarda motor becerileri geliştirmeye yönlenir.
Her gelişim evresinde çocuğun ilgisini çekmeye çalışır bu şekilde öğrenmeyi maksimize eder.
Kozmik Eğitimi kullanır.

Sınıf Kuralları

Bazılarınız Montessori çocuğa tamamen özgürlük alanı sunuyor, sınıfta kaotik bir ortam oluşur böyle diye düşünebilir. Aslında Montessori içeriğini bilmeden bu tür yorumlar yapmak bize artık oldukça normal geliyor. Halbuki Montessori aslında belli kuralları olan bir sistemdir.

Montessori’de öncelikle hazırlanmış, güvenliği sağlanmış bir ortam vardır ve çocuklar bu ortam içerisinde sınıf kurallarını gözeterek özgürdür. Bu kuralları dönem başında tüm çocuklar öğretmenleri ile birlikte tanımlar. Örneğin,

Sınıfta koşulmaz,
Arkadaşlarına zarar verilmez,
Materyallere düzgün davranılır,
Çalışılan her materyal yerine kaldırılır,

Bu tip kurallar olmadan daha sonraki aşamalara geçilmez çünkü iyi bir öğrenim ortamı oluşmamış demektir.

Montessori – Evde Neler Yapabilirim?

Çocuğunuz daha anaokuluna gitmiyor ya da bulunduğunuz bölgede iyi bir Montessori Anaokulu bulamadınız. Evinizi de Montessori sistemine göre düzenleyebilirsiniz.

Montessori Yatak

Montessori yatakları adı altında satılan zemine oturtulmuş ahşap yataklar son zamanda ülkemizde de popüler oldu. Bu yataklardan alabilirsiniz, çocuğunuzun yatağa tek başına girebilmesi ve çıkabilmesi önemlidir. Ayrıca yatağın yan korumaları olduğu için ve yere yakın olduğu için güvenlik konusunda da sıkıntı yok fakat bazen bu yatakları çok süslü yapıyorlar.

Unutmayın, Montessori’de sınıf düzeninden tutun, materyallere kadar her şey sadelik ve doğallık üzerine kuruludur. Bu yüzden yere yakın ahşap yatakları tercih edin fakat süslü olmamasına, göz yormamasına ve doğal renklere sahip olmasına dikkat edin.

Montessori Dolap

Montessori dolapları aslında çocuğun boyuna uygun, güzel bir şekilde duvara sabitlenmiş, doğal malzemeden üretilmiş dolaplardır.

Buradaki temel amaç, çocuğunuzun kendi giysilerini, oyuncaklarını toplaması, kendi kıyafetlerini seçmesi ve kendi kendine giyinmesidir.

Çocuğun kendi öz bakımını yapabilmesi, kendine daha çok güven duymasını sağlayacak ve bu güven sosyal ilişkilerini de etkileyecektir.

Tam da bu yüzden, bırakın çocuğunuz kendi giysisini kendi seçsin. Bırakın bir kere dışarıda yağmur yarken kısa kollu ile çıksın. Emin olun bir iki kereden sonra mont giymeyi de öğrenecektir ????.

Montessori Kitaplık

Montessori kitaplıkları da tıpkı dolaplar gibi çocuk boyunda duvara sabitlenir. Buradaki amaçta aynıdır. Çocuk, kendisi hangi kitabı okuyacağına karar verir ve tekrar kendisi kitabı aldığı yere koyar. Çocuğa kazandırılan bu bireyselliklerle, çocuğun daha küçük yaştan itibaren öz disiplin kazanması sağlanır.

Çocuğunuzun gündelik hayatına kattığınız bu minik yatırımlar, ileride akademik başarısına yansıyacaktır.

Evde Yapılabilecek Montessori Etkinlikleri

Eğer Montessori’nin amacını anlamışsanız göreceksiniz ki evde yapılabilecek Montessori etkinlikleri sınırsızdır.

Internette, Pinterest’te bu konuda yüzlerce etkinlik bulabilirsiniz. Onun üzerinde yüzlercesini de kendiniz yaratabilirsiniz.

2 yaş çocuğu için su, fasulye gibi evde bulunan yiyecekleri aktarma çalışması yapılabilir.

3-4 yaş çocuğu için mandallarla sayma oynanabilir.

5-6 yaş çocuğunda belki tombala bile oynayabilirsiniz.

Daha önce de belirttiğimiz gibi, matematik etkinlikleri için rakam – miktar eşleşmesi yapın. Duyusal etkinlikler için duyulara hitap edecek etkinlikler yapın. Günlük yaşam etkinlikleri için, gerçek işler bulun, evi beraber süpürün, yemeği beraber hazırlayın.

Çocuğun gerçek işler yapması bu dönemde gelişmesine büyük katkılar sağlayacaktır. Şunu unutmayın; evi beraber süpürmeniz, tozunu almanız, çamaşırları beraber makinaya atmanız, gidip alışveriş merkezinden alacağınız oyuncaktan çok daha değerlidir.